Leczenie ran w środowisku wilgotnym stało się nowym standardem przyspieszającym gojenie rany i zmniejszającym ryzyko obumierania tkanek. Jest jednym z kluczowych czynników strategii leczenia ran wg TIMERS (wcześniej strategii TIME) - odpowiada etapowi litery M - Moisture balance - utrzymywaniu równowagi wilgotności w obrębie rany. Obejmuje to zarówno wzrost poziomu wilgotności, jak i jego obniżenie, gdy zachodzi taka potrzeba. Ponadto opatrunki specjalistyczne charakteryzują się rożnymi cechami, które dobiera się zależnie od indywidualnego stanu, rany zgodnie z etapem jej gojenia i indywidualnymi parametrami.
W tym tekście opiszemy jak działa system, w jaki sposób przekłada się na przyspieszenie leczenia oraz jakie są korzyści działania tego typu środków.
Technologie zawdzięczamy producentom nowoczesnych opatrunków systemu wilgotnego, które nawadniają ranę, pozwalają skórze na wymianę gazową (tlenu i odprowadzania pary wodnej z rany), a jednocześnie zabezpieczają opatrunek przed zakażeniami i zanieczyszczeniami. Ponadto wszystkie tego typu opatrunki mają swoje specyficzne właściwości - może to być zawartość substancji antybakteryjnej (jony srebra, PHMB, albo miód Manuka).
Na dole tekstu znajdziecie Państwo tabelę z opatrunkami
Jak działa leczenie ran w wilgotnym środowisku
Właściwym elementem opatrunków systemu wilgotnego jest warstwa nawadniająca ranę. Będzie to np. hydrożel, albo hydrokoloid.
W latach 60 George Winter opracował koncepcję wilgotnej terapii ran, która w porównaniu ze standardowym leczeniem opatrunkami okazała się znacznie skuteczniejsza. Jego badania wykazały dwukrotnie szybsze gojenie się ran w środowisku o odpowiednim poziomie wilgoci. Na przełomie lat 80 i 90 koncepcja została rozwinięta. Turner zaproponował opracowanie wilgotnego opatrunku, który będzie stymulował naturalne procesy gojenia w łożysku rany.
Nawodnienie "pobudza" enzymy odpowiedzialne za proces autolitycznego oczyszczanie rany. Opatrunki systemu wilgotnego wywierają podobny wpływ na peptydy, enzymy, czynniki wzrostu oraz inne molekuły biorące udział w tworzeniu nowej tkanki.
Udowodniono również, że wysuszenie rany niesie z sobą ryzyko wystąpienia martwicy. Z tego powodu większość nowoczesnych opatrunków ma właściwości paroprzepuszczalne, co pozwala na odprowadzanie wilgoci i pary wodnej z rany, a pobieranie tlenu z powietrza.
Rodzaje opatrunków środowiska wilgotnego
Kliknij w link aby przejść do listy produktów
Wszystkie produkty występują w różnych rozmiarach i wariantach.
Korzyści płynące z utrzymania odpowiednio wilgotnego środowiska rany
Utrzymanie odpowiednio wilgotnego środowiska rany oraz wiązanie zanieczyszczeń w strukturze opatrunku to dwa najważniejsze atuty systemu.
Dodatkowo opatrunki te opracowane są w różnych formach, co umożliwia ich szeroki dobór zależnie od potrzeb etiologii rany.
Ważne są również takie cechy, jak:
postać opatrunku (żel, opatrunek, błona półprzepuszczalna),
rozmiar opatrunku, możliwości jego dopasowywania,
zdolność do utrzymywania się na ranie, przywieranie do łożyska rany,
łatwość w założeniu opatrunku oraz usunięciu go,
cena za terapię - przyspieszone leczenie względem innego typu opatrunków sprawia, że jednostkowy koszt produktu nie jest najważniejszy - istotny staje się bilans leczenia.
Opatrunki te mają konkretne zastosowanie w poszczególnych etapach gojenia ran o określonych parametrach. Przestawia to tabela z Modelem klasyfikacji ran z 2008 roku:
Uwaga! tabela w pewnym zakresie jest nieaktualna i tu rekomendujemy zapoznać się Państwu z bardziej aktualnymi wytycznymi z 2020 roku, które przytaczamy na stronie Leczenie odleżyn
ETAP GOJENIA
ZADANIE
WYSIĘK
CEL
ZALECANE POSTĘPOWANIE
MARTWICA SUCHA lub WILGOTNA „czarno-brązowy”
Rozpuścić tkankę nekrotyczną, oczyścić ranę
Mały lub brak Średni
Utrzymanie rany w środowisku wilgotnym Pochłanianie wysięku
Na marginesie pragniemy dodać, że pozytywny wpływ na leczenie ran mają także opatrunki paroprzepuszczalne. Oprócz uregulowania wilgotności oferują kluczowe właściwości lecznicze, czyli:
Zabezpieczają ranę przed zakażeniem i zanieczyszczeniami
Pozwalają na wymianę gazową rany
Z poniższej tabeli możecie Państwo wybrać opatrunek dopasowany do stanu rany. Część z nich ma właściwości leczenia w środowisku wilgotnym - wybór warunkuje stan rany.
Suprasorb F z przezroczystej folii poliuretanowej jest niezawodny w fazie naskórkowania o minimalnym wysięku. W innych przypadkach nieprzydatny. Opatrunek ten jest odpowiedni w połączeniu z Suprasorbem X.
Alternatywą dla Suprasorbu G w żelu jest Suprasorb G w postaci kompresu.Nadaje się on do wszystkich etapów gojenia rany. Sprowadzamy go specjalnie na Państwa zamówienie.
Suprasorb H standard to opatrunek hydrokoloidowy, który znacznie przyspiesza gojenie ran w fazie ziarninowania i jest skuteczny wobec włóknika. Jest natomiast bezużyteczny w przypadku fazy naskórkowania i w przypadku martwicy.
Suprasorb X Hydrobalans jest z powyższej grupy najlepszym opatrunkiem przeciwbólowym. Redukuje ból poszkodowanego bez konieczności podawania mu farmaceutyków.
Historia koncepcji wilgotnego leczenia ran
Historia koncepcji zaczyna się w roku 1962, kiedy to opublikowana została praca G.D. Winter, w której stwierdzono, że błona poliuretanowa nałożona na ranę przyczynia się do dwukrotnie szybszego naskórkowania. Rezultat uzyskano podczas leczenia ran świnki morskiej i potwierdzono później na ludziach. Efekt sprawdzał się również w przypadku ran przewlekłych.
W przypadku odleżyn opatrunki wilgotne wchłaniają w swoją strukturę nadmiar wysięku, pochłaniają zanieczyszczenia z rany.
Publikacja powstała w oparciu o doświadczenie firm Hartmann, Kikgel oraz Lohman&Rauscher. Dziękujemy za pomoc.
Bibliografia:
1. Bishop S. M, Walker M, Rogers A. A, Importance of moisture balance at the wound-dressing interface. Wound Care 12(4): 125–128 str.
2. Bruggisser R, Bacterial and fungal absorption properties of a hydrogel dressing with a superabsorbent polymer core. Wound Care 14(9): 438–442 str.
3. Colegrave M, Rippon M. G, Richardson C, The effect of Ringer’s solution within a dressing to elicit pain relief. Wound Care 25(4): 184–190 str.
4. HARTMANN Effective wound cleansing with TenderWet active – observational study with 403 patients.
5. Junker J.P, Kamel R.A, Caterson E.J, Clinical impact upon wound healing and inflammation in moist, wet, and dry environments. Advanced Wound Care (New Rochelle) 2(7): 348–356 str.