Dezynfekcja ran: płyn czy spray? Czym dezynfekować rany?

Najczęściej stosowane środki do odkażania ran

Na rynku dostępne są różne środki do odkażania ran.  Obecnie stosuje się preparaty do dezynfekcji ran na bazie PHMB, oktenidyny, związków ponadtlenkowych lub opatrunki na bazie srebra aktywnego.

Te ostatnie wykazują działanie antybakteryjne i przeciwzapalne, jednocześnie będąc delikatnymi dla skóry.

Wybór odpowiedniego środka odkażającego zależy od rodzaju rany, jej lokalizacji oraz indywidualnej tolerancji pacjenta.

 

Jeśli masz wątpliwości, czym najlepiej dezynfekować rany, skontaktuj się z naszym działem handlowym, a my doradzimy Ci najlepsze rozwiązanie.

Uwaga - ten poradnik jest wskazaniem dla specjalistów, którzy wiedzą jak posługiwać się zakupionymi środkami. Jeśli szukasz rozwiązania domowego, możemy wspomóc zgodnie z wskazaniem lekarza prowadzącego lub pielęgniarki środowiskowej.

1. Płyny i spraye do odkażania ran / irygacji

   • Przeznaczone do dezynfekcji i delikatnego płukania ran w warunkach domowych oraz w gabinetach.

   • W tej grupie znajdziesz m.in.:

     • preparaty na bazie oktenidyny (np. rozwiązania pokrewne Octenisept - Octenilin),

     • lawaseptyki z poliheksanidem (PHMB) - Prontosan,

     • roztwory z aktywnymi formami chloru (np. Microdacyn – wodny roztwór superutleniony),

     • preparaty z nadtlenkiem wodoru (woda utleniona) – stosowane selektywnie zgodnie z etykietą. Te rodzaje środków są nieprofesjonalne, bowiem warstwa piany przyczynia sie do wzrostu biofilmu bakteryjnego. Zalecane głównie w warunkach domowych.

     Stosowane środki do odkażania ran powinny być łagodne dla tkanek, pomagają ograniczyć rozwój zakażenia i wspierają gojenie; nadają się zarówno do użytku domowego, jak i profesjonalnego.

     Żele i pianki pielęgnacyjne

     Służą do oczyszczania rany i utrzymania wilgotnego środowiska gojenia, tak aby nie podrażniać tkanek i nie zaburzać procesu naprawy.

Służą do oczyszczania rany i utrzymania wilgotnego środowiska gojenia, tak aby nie podrażniać tkanek i nie zaburzać procesu naprawy. Żele szczególnie stosowane są do ran głebokich, wypełniania kieszeni ran przewlekłych i odleżyn.

Część preparatów zawiera oktenidynę lub PHMB – działają delikatnie na tkanki, ograniczając liczbę drobnoustrojów, a jednocześnie są bezpieczne dla zdrowych komórek (zgodnie z etykietą producenta).

Precyzyjna, komfortowa aplikacja jest nie tylko ważna w przypadku ran, ale też przy otarciach, drobnych skaleczeniach czy podrażnieniach, również po oparzeniach słonecznych.

Preparaty specjalistyczne z dodatkami aktywnymi

Rozwiązania ze srebrem (np. Farmactive Silver Spray) do miejscowego zwiększenia kontroli biobójczej oraz produkty do właściwej pielęgnacji, które pomagają ograniczać powstawanie blizn.

Atuty: różne formy podania (spray, żel), zróżnicowane stężenia i nośniki – łatwe dopasowanie do stanu rany i miejsca aplikacji.

Co wyróżnia dostępne rozwiązania?

• Szerokie spektrum formuł: od klasycznych roztworów z oktenidyną po nowoczesne płyny typu Microdacyn – dobierzesz je do etapu leczenia i wrażliwości skóry.

• Dostępne są zarówno preparaty „na co dzień”, jak i środki do stosowania w domu oraz w placówkach – łatwe w użyciu i zgodne z przeznaczeniem wyrobów medycznych.

• Najczęściej wybierane formy to spraye i płyny do odkażania. W razie podejrzenia zakażenia szybka, prawidłowa reakcja pomaga uniknąć powikłań. Zawsze używaj preparatu zgodnie z etykietą.

Uwaga praktyczna (bezpieczeństwo)

Spirytus salicylowy to środek do nieuszkodzonej skóry. Stosowanie alkoholu etylowego bezpośrednio na świeże rany może uszkadzać zdrową tkankę i prowadzić do powikłań.

Do ran wybieraj dedykowane środki antyseptyczne (np. na bazie oktenidyny, PHMB lub wodnych roztworów HoCl), które skutecznie dezynfekują, a jednocześnie są bezpieczniejsze dla komórek.

Jak dobrać środek do dezynfekcji rany?

Rany ostre/zanieczyszczone (po oczyszczeniu): oktenidyna (0,05–0,1%) lub PHMB (0,04–0,1%). Dobra skuteczność na biofilm, korzystny profil bezpieczeństwa. Te środki mogą być również stosowane na otarcia, skaleczenie, oparzenia, rany pooperacyjne.

Rany przewlekłe z podejrzeniem biofilmu: preferuj PHMB lub oktenidynę; można łączyć z opatrunkami antybakteryjnymi (np. srebrowymi) w krótkich cyklach

Skóra wokół rany / przygotowanie pola operacyjnego: chlorheksydyna w odpowiednim formacie (uwaga na alkohol – nie do wnętrza rany). CHG jest bardzo skuteczna w redukcji zakażeń skóry przed nacięciem, ale otwarte rany wymagają roztworów wodnych o niskim stężeniu (np. 0,05%) stosowanych selektywnie.

Czas kontaktu, powtarzalność antyseptyki i stosowanie opatrunku

Antyseptyk stosuj czasowo (np. 3–7 dni), z oceną efektu; jeśli brak poprawy lub pojawiają się objawy infekcji ogólnej – konsultacja lekarska i rozważ antybiotykoterapię systemową.

Zapewnij czas kontaktu zgodnie z etykietą (zwykle 1–2 min), potem załóż opatrunek utrzymujący wilgotne gojenie

Metody dezynfekcji – plusy i minusy

Płyny dezynfekujące

To przede wszystkim dobra penetracja, docierają w zakamarki, skutecznie redukują liczbę drobnoustrojów.

Zawsze sprawdzaj skład i przeznaczenie środka do ran.

Spraye antyseptyczne

Są wygodne, higieniczne, minimalizują dotykanie rany, lecz mikrobiologicznie dowiedziono że stosowanie sprayu jest mniej skuteczne od irygacji.
Uwaga: przy głębszych ranach płyn może skuteczniej penetrować; zwracaj uwagę na skład i możliwe podrażnienia.

Żele do ran głębokich

Żele stosuje się do wypełniania kieszeni ran głębokich. Produkty te zwykle występują w małych pojemnościach i są sterylne, odpowiednie do jednorazowego użycia bez ryzyka kontaminacji produktu. 

Krok po kroku: jak bezpiecznie odkazić ranę?

1. Umyj ręce (mydło i woda lub środek do dezynfekcji rąk). Załóż rękawiczki,

2. Oczyść ranę z widocznych zanieczyszczeń – najlepiej sterylną solą fizjologiczną, gazikiem, albo gąbką do mechanicznego oczyszczania rany

3. Zastosuj środek antyseptyczny zgodnie z etykietą (spryskaj lub delikatnie przetrzyj). 

4. Po wyschnięciu produktu zabezpiecz opatrunkiem jałowym, dopasowanym do rodzaju rany.

Najczęstsze błędy

• Zbyt mała ilość środka lub zbyt krótki czas działania.

• Wycieranie środka przed odpowiednim czasem ekspozycji
• Wybór niewłaściwego środka - np. przeznaczonego do dezynfekcji skóry, a nie ran.

• Dotykanie rany niesterylnymi rękami / materiałami.

• Stosowanie przeterminowanych preparatów lub nieczytanie etykiety.

Częste pytania

Czym odkazić drobną ranę?
Łagodnym środkiem antyseptycznym (np. oktenidyna, PHMB). Zastosuj, a następnie załóż jałowy opatrunek.

Jak często dezynfekować?
Zwykle 1–2 razy dziennie lub zgodnie z zaleceniem specjalisty i etykietą. Przy ranach pooperacyjnych – postępuj według zaleceń lekarza.

Czy woda utleniona jest dobra na rany?
Niestety nie jest już rekomendowana. Może opóźniać gojenie i podrażniać tkanki i dlatego polecane są powyższe środki.Na co dzień lepiej sprawdzają się łagodniejsze roztwory.

Czym odkazić ranę po urazie?

W przypadku skaleczeń, otarć czy drobnych urazów warto jak najszybciej przemyć ranę i zastosować odpowiedni płyn do odkażania ran. Dzięki temu można zmniejszyć ryzyko rozwoju drobnoustrojów i przyspieszyć proces gojenia. Na rynku medycznym jest dostępnych wiele preparatów do odkażania ran przeznaczonych do stosowania zarówno w warunkach domowych, jak i w gabinetach lekarskich.

Czym dezynfekować rany w domowych warunkach?

Najpopularniejsze środki odkażające i dezynfekujące rany to specjalistyczne preparaty do pielęgnacji ran opisane wyżej, takie jak roztwory z dodatkiem srebra koloidalnego. Stosowanie ich pozwala nie tylko zdezynfekować ranę, ale także zadbać o jej dalsze prawidłowe gojenie.

Odeszło się już od wody utlenionej, roztworu kwasu salicylowego w alkoholu etylowym. 

Zdezynfekować ranę a potem zabezpieczyć opatrunkiem

Po oczyszczeniu i odkażeniu niezwykle ważne jest, by ranę zabezpieczyć odpowiednim opatrunkiem. Pozwoli to utrzymać wilgotne środowisko, chronić przed drobnoustrojami i ograniczyć ryzyko powikłań. Dobrze dobrane preparaty do odkażania ran wspierają proces gojenia się rany i minimalizują ryzyko blizn.

Środek antyseptyczny przy oparzeniu i otarciach

Przy oparzeniach lub otarciach należy szczególnie uważać, by nie doprowadzić do poważnych powikłań. Warto wtedy sięgnąć po środek antyseptyczny o łagodnym działaniu, np. Prontosan lub Farmactive Silver Spray - preparat z mikrocząsteczkami srebra. Produkty takie mogą wspomagać gojenie ran i przyspieszać regenerację skóry.

Domowe sposoby odkażania i dezynfekcji ran

Choć specjalistyczne preparaty do odkażania ran są najskuteczniejsze, w wielu przypadkach stosuje się też domowe sposoby odkażania ran, takie jak przemycie solą fizjologiczną czy wodą utlenioną. Trzeba jednak pamiętać, że niewłaściwie dobrany roztwór może doprowadzić do podrażnień lub wydłużenia gojenia ran.